Bιότοπος – περιγραφή

H  λατινική ονομασία του φυτού είναι Cynara scolymus (Κινάρα ο σκόλυμος). Ανήκει στην οικογένεια των Συνθέτων. Είναι ο Σκόλυμος του Διοσκουρίδη. Τη συναντούμε με τις κοινές ονομασίες Αγκινάρα, Αγκιναριά, Αγριαγκινάρα, Κινάρα, Αρκοτσουνάρα, Ασκομπάφλος κ.ά..

Ενα βότανο γνωστό σε όλους μας το οποίο χρησιμοποιούμε στην κουζίνα και συνήθως είναι τροφή που αρέσει. Είναι πολυετές φυτό, ιθαγενές στις μεσογειακές χώρες. Το στέλεχος όρθιο διακλαδισμένο. Τα κοτσάνια των βλαστών είναι ισχυρά, πολυγωνικά ύψους 0,80 έως 1,50μ. Τα φύλλα είναι πράσινα, χνουδωτά στην κάτω επιφάνεια, γκριζωπά με πτεροειδείς λοβούς. Τα άνθη της είναι σφαιροειδή, με κυανά άνθη, περιτριγυρισμένα από λεία βράκτια, τα εξωτερικά αγκαθωτά.

Ιστορικά στοιχεία
Για πρώτη φορά το φυτό αναφέρεται στην Αιθιοπία. Από εκεί, πέρασε στην Αίγυπτο και μετά στους Εβραίους. Στη συνέχεια εμφανίστηκε στη Σικελία, στην Τοσκάνη και αργότερα στην Ελλάδα. Οι αρχαίοι Έλληνες στην αρχή την ονόμασαν “κάκτο σικελικό” και τον καρπό του φυτού τον ονόμαζαν “κινάρα”. Οι Ρωμαίοι την αποκαλούσαν “κάρδον”. Ο Πτολεμαίος ο Ευεργέτης ανέφερε στα υπομνήματά του ότι η αγκινάρα φύτρωνε στη Μακεδονία και στη λίμνη Κωπαΐδα και ότι την έτρωγαν μόνο οι στρατιώτες.
Ο Γαληνός είχε την γνώμη ότι η ρίζα, τα φύλλα και τα κοτσάνια του φυτού, δημιουργούσαν μελαγχολία, αλλά και ότι επανέφεραν τη χαμένη όρεξη σε ανθρώπους που ζούσαν καθιστική ζωή, στους αναρρωνύοντες, τους φιλάσθενους και τους καχεκτικούς.
Τις ρίζες τις χρησιμοποιούσαν και τις χρησιμοποιούν μέχρι και σήμερα οι αγρότες στα Επτάνησα, ως διουρητικό και ορεκτικό φάρμακο. Συνηθίζουν να τις βράζουν με λευκό κρασί, παρασκευάζοντας ένα αποτελεσματικό αφέψημα. Το ίδιο αφέψημα χρησιμοποιούσαν στη Θεσσαλία κατά της υδρωπικίας, του ικτέρου και ιδιαίτερα αν συνοδευόταν από διαλείποντες πυρετούς.
Οι Ιταλοί αγρότες χρησιμοποιούσαν την αγκινάρα σε βάμμα ή εκχύλισμα για τη θεραπεία σε οξείς ή χρόνιους ρευματισμούς, ενώ οι Γερμανοί θεωρούσαν το φυτό σπουδαίο φάρμακο κατά των νευραλγιών και του σκορβούτου.
Στην Κρήτη θεωρούσαν την αγκινάρα ως χόρτο υγιεινό, αναπλαστικό του αίματος και το έτρωγαν οι πάσχοντες από ελονοσία.

Συστατικά – χαρακτήρας
Η αγκινάρα ανήκει στα φυτά με πικρές ουσίες. Τα φύλλα, τα στελέχη και η ρίζα περιέχουν κιναρίνη, αρκετή τανίνη, φυτικές χρωστικές που περιλαμβάνουν σκολυμοζίδια, ινουλίνη, κυναροπηκτίνη και ορισμένα ένζυμα, ταραξαστερόλη, σάκχαρα και ένα πτητικό έλαιο. Η αγκινάρα περιέχει ακόμα λευκωματώδεις ουσίες, ινουλίνη, ίχνη μαγγανίου. βιταμίνες A, B, C, ασβέστιο και φώσφορο. Τα άνθη της έχουν την ιδιότητα να πήζουν το γάλα χωρίς να δίνουν κακής ποιότητας τυρόγαλα. Οι Άραβες μάλιστα τα χρησιμοποιούν στην τυροκομία.

Ανθιση – χρησιμοποιούμενα μέρη – συλλογή
Ανθίζει Ιούλιο – Αύγουστο. Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται ο καρπός, τα φύλλα, τα κοτσάνια και οι ρίζες.

Θεραπευτικές ιδιότητες
και ενδείξεις
Δύο συστατικά η κιναρίνη και η σκολυμοσίδη, έχει αποδειχθεί ότι διεγείρουν την έκκριση της χολής, πράγμα που ταιριάζει με την παραδοσιακή χρήση της στη θεραπεία ανεπάρκειας του συκωτιού και της ατελούς πέψης.
Επίσης είναι αποδεδειγμένο ότι η κιναρίνη ελαττώνει τα επίπεδα χοληστερίνης και τριγλυκεριδίων στο αίμα, κάτι που δικαιολογεί γιατί στην Ευρώπη το φυτό χρησιμοποιείται ευρέως στη θεραπεία της αρτηριοσκλήρυνσης. Το βότανο επίσης είναι διουρητικό και χρησιμοποιείται στη θεραπεία νεφρικών παθήσεων και ύπαρξη πρωτεΐνης στα ούρα.
Εξαιτίας της περιεκτικότητάς της σε τανίνη, η αγκινάρα και τα φύλλα της είναι στυπτικά και τονωτικά και συστήνονται σε φυματικούς.
Ακόμη η αγκινάρα έχει αφροδισιακή δράση και αυξάνει την έκκριση του γάλακτος στις θηλάζουσες.
Χάρη στις οξυδικές ουσίες που περιέχει η Αγκινάρα κατεβάζει την ποσότητα του σακχάρου στο αίμα και δίνει καλά αποτελέσματα σε μερικές μορφές διαβήτη. Καλά αποτελέσματα δίνει και κατά της χρόνια λευκωματουρίας και τα οιδήματα.

Παρασκευή και δοσολογία
Μπορούμε να παρασκευάσουμε το βότανο ως αφέψημα από το οποίο πίνουμε 3 κούπες την ημέρα.
Στην αρχή της θεραπείας χρησιμοποιείται ένα κουτάλι του φαγητού με τριμμένα φύλλα αγκινάρας το οποίο βράζεται 15 με 20 λεπτά σε ένα ποτήρι νερό.
Το περιεχόμενο στραγγίζεται και πίνουμε τρία ποτήρια την ημέρα. Η θεραπεία διαρκεί ένα μήνα, μετά διακόπτεται για ένα μήνα και ξαναρχίζει αν χρειαστεί.

Προφυλάξεις
Δεν αναφέρονται παρενέργειες.

Υ.Σ.    Όλα τα προηγούμενα άρθρα της στήλης μπορούμε να τα βρούμε στη διεύθυνση www.herb.gr.