Περί αγάπης προς τους εχθρούς

Περί αγάπης προς τους εχθρούς

Παιδί μου, έχεις μεγάλη πλάνη και δεν το γνωρίζεις· διότι ο χριστιανισμός είναι μίμηση Χριστού. Όπως ο Χριστός, ως άνθρωπος, περπάτησε πάνω στη γη, έτσι και κάθε χριστιανός οφείλει να έχει αναγκαίο παράδειγμα και τύπο τον Χριστό. Οι εχθροί του Θεού και αποστάτες έγιναν εχθροί μας, και εξαιτίας της μεγάλης Του αγάπης προς αυτούς, ο Χριστός έγινε άνθρωπος, υπέφερε για όλους, σταυρώθηκε για τις αμαρτίες μας. Όπως, λοιπόν, προσευχόταν προς τον Πατέρα Του επάνω στον Σταυρό, λέγοντας: «Πάτερ, συγχώρησέ τους, γιατί δεν γνωρίζουν τι κάνουν», έτσι κι εμείς οφείλουμε. Όταν ο Ιούδας Τον πρόδωσε και Τον φίλησε, Εκείνος δεν τον αποστράφηκε· κι όταν οι στρατιώτες Τον έφτυναν και Τον μαστίγωναν, Εκείνος έμενε πράος· κι όταν ο ληστής Τον ύβριζε, Εκείνος τον ευλόγησε· και όταν ο Στέφανος λιθοβολείτο, προσευχόταν στον Θεό να τους συγχωρέσει. Έτσι και κάθε χριστιανός πρέπει να μιμείται αυτούς τους αγίους, να προσεύχεται για εκείνους που τον καταδιώκουν, και να αγαπά τους εχθρούς του.

Δεν άκουσες τι λέει το Ευαγγέλιο; «Αγαπάτε τους εχθρούς σας· ευλογείτε εκείνους που σας καταριούνται· κάνετε καλό σε εκείνους που σας μισούν· προσεύχεσθε για εκείνους που σας κατατρέχουν, ώστε να γίνετε υιοί του Πατέρα σας που είναι στους ουρανούς». Εάν δεν αγαπήσουμε τους εχθρούς, δεν μπορούμε να είμαστε φίλοι του Θεού.

Αυτήν την εντολή φύλαξαν και οι άνθρωποι της Παλαιάς Διαθήκης. Ο Μωυσής λέει: «Μη μισήσεις τον αδελφό σου στην καρδιά σου· αλλά να τον ελέγξεις για το σφάλμα του, και να μη σηκώσεις εναντίον του αμαρτία». Και ενώ οι Αιγύπτιοι κακοποιούσαν τον λαό Ισραήλ, ο Μωυσής πάντοτε προσευχόταν για αυτούς· κι ενώ τον κακολογούσαν, εκείνος δε ζητούσε εκδίκηση. Ο Δαβίδ, αν και κυνηγήθηκε άδικα από τον Σαούλ, όταν είχε την ευκαιρία να τον θανατώσει, δεν το έπραξε· και προσευχόταν στον Θεό για αυτόν, λέγοντας: «Ας μη γίνω ποτέ αιτία να εκδικηθώ τον εχθρό μου».

Με αυτόν τον τρόπο, οι άνθρωποι γίνονται φίλοι του Θεού. Ακόμα και οι ειδωλολάτρες το γνώριζαν. Ο Όμηρος διηγείται ότι, όταν οι Έλληνες πολεμούσαν στην Τροία, δεν μπόρεσαν να νικήσουν, γιατί δεν υπήρχε ούτε ένας εχθρός να μισούν· αλλά όταν ενώθηκαν όλοι με μία ψυχή, τότε έκαμαν κατορθώματα.

Ο Χριστός, λοιπόν, μας προστάζει να αγαπούμε όχι μόνον τους φίλους μας, αλλά και τους εχθρούς· όχι μόνο τους δικαίους, αλλά και τους αμαρτωλούς· όχι μόνο τους ομοπίστους, αλλά και τους αλλοπίστους. Διότι κι εμείς, ενώ ήμασταν αμαρτωλοί, ο Χριστός πέθανε για μας.

Ο Αλέξανδρος ο Μέγας, αν και ειδωλολάτρης, όταν αιχμαλώτισε τον βασιλέα Ζήνωνα, ο οποίος τον κακολογούσε, δεν τον τιμώρησε, αλλά τον ελευθέρωσε· κι όταν του είπαν «δεν εκδικήθηκες τον εχθρό σου», εκείνος απάντησε: «Τον εκδικήθηκα με το να τον κάνω φίλο μου». Ομοίως και ο Νικάνορας, που είχε εχθρό τον Αρχέλαο· όταν του δόθηκε η ευκαιρία να τον θανατώσει, όχι μόνο δεν το έκανε, αλλά τον ευεργέτησε· και ο Αρχέλαος έμεινε έκθαμβος και είπε: «Βλέπετε; Δεν είναι στο χέρι μας αν θα σταθούμε στο κακό ή στο καλό· αλλά εκείνοι που μας κακοποιούν μας διδάσκουν να γινόμαστε καλοί με τις ευεργεσίες μας».

Οι Πυθαγόρειοι δίδασκαν να μην παραδίδεσαι στην οργή εναντίον εχθρού, αλλά να τον κερδίζεις με την πραότητα. Ο Σωκράτης έλεγε: «Δεν είναι έργο φιλοσόφου να εκδικείται, αλλά να ευεργετεί».

Ο ίδιος ο Απόστολος Παύλος μάς διδάσκει: «Μη ανταποδίδετε κακό αντί κακού· εάν πεινά ο εχθρός σου, δώσε του να φάει· εάν διψά, δώσε του να πιει· και με αυτόν τον τρόπο θα τον νικήσεις με την καλοσύνη».

Και καταλήγει: «Μη νικιέσαι από το κακό· αλλά νίκα το κακό με το καλό».

Διότι η αχαριστία είναι αμαρτία· ενώ η ευχαριστία, δηλαδή η ανταπόδοση του καλού ακόμη και στον εχθρό, είναι αρετή.

•

Η αγάπη προς τους εχθρούς είναι η κορυφή της χριστιανικής τελειότητας. Ο ίδιος ο Χριστός μάς έδωσε το παράδειγμα επάνω στον Σταυρό, προσευχόμενος για τους σταυρωτές Του. Έτσι και οι άγιοι, όπως ο Στέφανος, συγχωρούσαν και προσεύχονταν για τους διώκτες τους. Η εντολή αυτή δεν είναι ανθρώπινη επινόηση, αλλά θεϊκή δωρεά. Όποιος αγαπά τον εχθρό, γίνεται αληθινά παιδί του Θεού και συμμέτοχος της ουράνιας Βασιλείας.

Δεν επιτρέπεται στον χριστιανό να κρατά μίσος ή εκδίκηση στην καρδιά του. Ακόμη κι αν αδικείται, ακόμη κι αν συκοφαντείται, οφείλει να ανταποδίδει με προσευχή, με καλοσύνη και με αγάπη. Έτσι ο άνθρωπος ξεπερνά το φρόνημα του κόσμου και γίνεται μιμητής του Θεανθρώπου Χριστού.

Ο δρόμος της σωτηρίας περνά μέσα από τη συγχώρηση και την αγάπη προς όλους, ακόμη και προς εκείνους που μας εχθρεύονται. Μόνο τότε καθαρίζεται η καρδιά, και χωράει μέσα της η Χάρη του Θεού.

Σε όλους εκείνους που αγωνίζονται να κρατήσουν καθαρή την ψυχή τους από το πάθος της εκδίκησης, και ζητούν να βαδίσουν τον δρόμο της ταπείνωσης και της αγάπης.

Το Ευαγγέλιο μάς προσκαλεί να σταθούμε όχι ως άνθρωποι της εκδίκησης αλλά ως άνθρωποι της συγχώρησης· να γίνουμε φως μέσα στον κόσμο του μίσους, ώστε να μαρτυρούμε τον Χριστό με την ίδια μας τη ζωή.

Να αγαπάμε τους εχθρούς, γιατί έτσι γινόμαστε αληθινά παιδιά του Θεού.

M