Αλμυρίκι

Αλμυρίκι

Bιότοπος – περιγραφή
H λατινική ονομασία του βοτάνου είναι ΤΑΜΑΡΙΧ sp. (Ταμαρίς) και ανήκει στην οικογένεια των Αγγειόσπερμων. Το συναντούμε με τις κοινές ονομασίες Αλμυρίκι ή Αρμυρίκι. Είναι ένα φυλλοβόλο φυτό το οποίο περιλαμβάνει 54 περίπου είδη θάμνων και χαμηλών ή και ψηλών δέντρων, που φύονται σε αλμυρές ερήμους ή ελώδης περιοχές, σε παραθαλάσσιες ακτές, σε ορεινές περιοχές και σε άλλες ημιερημικές τοποθεσίες, από τη Δυτική Ευρώπη και τη Μεσόγειο μέχρι την Ανατολική Ασία, τη βόρεια Κίνα και την Ινδία.
Το Αλμυρίκι είναι αλόφυτο (βρίσκεται και ευδοκιμεί σε αλατούχο περιβάλλον) όπως και το κρίταμο. Βρίσκεται αυτοφυές σε πολλές παραθαλάσσιες περιοχές της Ελλάδας και της Μεσογείου, κυρίως, κοντά σε παραλίες, αλλά και σε όχθες ποταμών και σε ρέματα, των οποίων ο υδάτινος ορίζοντας είναι υφάλμυρος.
Τα είδη του γένους Ταμαρίς είναι ελκυστικά για το περίπου πτερωτό – ελαφρύ φύλλωμά τους, για τις όμορφες ανθοταξίες, τις οποίες σχηματίζουν και οι οποίες μοιάζουν επίσης σαν πλούσιο πτέρωμα, καθώς και για την εξαιρετική ανθεκτικότητά τους (αντέχουν σε δύσκολες καιρικές συνθήκες, δεν έχουν ιδιαίτερες απαιτήσεις και δεν προσβάλλονται από έντομα και ασθένειες). Είναι, πράγματι, εξαιρετικά ανθεκτικά στην ξηρασία, στην αλατότητα του εδάφους και στον ψεκασμό τους με θαλασσινό νερό καθώς τα κύματα σκάνε στην ακτή. Αυτός ο ψεκασμός με θαλασσινό νερό τα ευνοεί. Είναι ανθεκτικά και στους ψυχρούς και ξηρούς ανέμους, όταν φυτεύονται σε κήπους της ενδοχώρας, αλλά και ανθεκτικά στους ισχυρούς παράκτιους – θαλασσινούς ανέμους. Για όλους τους παραπάνω λόγους το αλμυρίκι καλλιεργείται κατά μήκος των ακτών και σε αμμώδη ερημικά εδάφη, όχι μόνο ως καλλωπιστικό φυτό, αλλά και για τη δημιουργία ανεμοφρακτών καθώς και για τη σκιά του στις παραλίες.
Έχουν δυνατό ριζικό σύστημα και οι ρίζες τους διακλαδώνονται, φθάνοντας σε μεγάλο βάθος. Τα κλαδιά τους είναι λεπτά, με πολυάριθμα μικρά γκριζοπράσινα λεπιοειδή φύλλα (μοιάζουν με λέπια ή με βελόνες). Τα άνθη τους είναι πολύ μικρά, λευκά ή ρόδινα, και διατάσσονται σε μακριές ταξιανθίες βότρυς, που φύονται είτε στον κορμό είτε στα άκρα των κλαδιών και δίνουν την εντύπωση πλούσιου πτερώματος. Κάθε άνθος έχει 4-5 σέπαλα, 4-5 πέταλα και 4-10 στήμονες. Τα πέταλα και οι στήμονες εκφύονται από έναν σαρκώδη δίσκο. Ο καρπός είναι κάψα με πολυάριθμα σπέρματα. Κάθε σπέρμα έχει έναν θύσανο τριχών στο ένα άκρο του.
Στην Ελλάδα υπάρχουν αρκετά είδη, τα σημαντικότερα είναι:
1. Σμυρναίικο αλμυρίκι. (Tamarix smyrnensis – Ταμαρίς η σμυρναίικη)
Θάμνος ή και μικρό δέντρο που δεν ξεπερνά τα 2 μέτρα ύψος. Τα άνθη του είναι ανοικτορόδινα και βρίσκεται κυρίως σε ρέματα της νότιας Ελλάδας.
2. Γαλλικό αλμυρίκι. (Tamarix gallica – Ταμαρίς η γαλλική)
Θάμνος ή μικρό δέντρο. Τα κλαδιά του έχουν κοκκινωπό χρώμα και τα άνθη του είναι ρόδινα. Βρίσκεται σε πολλές παραθαλάσσιες περιοχές της Γαλλίας και στην Ελλάδα σε αρκετές παραλίες του Αιγαίου.
3. Κοινό αλμυρίκι ή της Αττικής (Tamarix hampeana – Ταμαρίς η χαμπεανή)
Δέντρο που φτάνει τα 10 μέτρα ύψος. Βρίσκεται σε παραλίες ολόκληρης της Ελλάδας. Με πολύ πυκνή φυλλωσιά και μικροσκοπικά λευκορόδινα άνθη.
4. Κρητικό αλμυρίκι. (Tamarix parviflora – Ταμαρίς η μικρανθής, συνών. Tamarix cretica)
Θάμνος ή μικρό δέντρο που δεν ξεπερνά τα 3 μέτρα ύψος. Τα φύλλα του είναι στενόμακρα, σκούρα πράσινα και τα άνθη του ρόδινα. Φύεται στις όχθες ρυακιών, ρεμάτων και ποταμών της Κρήτης.
Αλμυρίκι το οποίο βρίσκεται πολύ κοντά στη θάλασσα.
5. Το κόκκινο αλμυρίκι.
Το δένδρο αυτό είναι αυτοφυές, πολυετές, φύεται στην Κρήτη αλλά και σε πολλά μέρη της υπόλοιπης Ελλάδας. Τα φύλλα του είναι μικρά και έχουν ανοικτό πράσινο χρώμα. Το συναντούμε συνήθως σε πεδινά μέρη αλλά και σαν διακοσμητικό στις άκρες των δρόμων.

Ιστορικά στοιχεία:
Δέντρο γνωστό από την αρχαιότητα. Σύμφωνα με τον δρα Γιόζεφ Βάιτς, «Το πρώτο δέντρο που φύτεψε ο Αβραάμ στο χώμα της Βηρσαβεέ ήταν ένα αλμυρίκι.
Στη λαϊκή ιατρική χρησιμοποιήθηκε για την στυπτική και διουρητική του δράση. Την τανίνη του φυτού τη χρησιμοποίησαν ως χρωστική για τα υφάσματα.

Συστατικά – χαρακτήρας:
Τα αλμυρίκια είναι τεράστια πηγή βιταμινών C και Ε και πλούσια σε ιώδιο και μεταλλικά στοιχεία. Περιέχουν μεγάλη ποσότητα τανίνης. Οι φούσκες (μάννα) που εμφανίζονται στο φυτό ως αποτέλεσμα του τραυματισμούς από τα έντομα) περιέχουν έως 40% τανίνη.
Το πτητικό έλαιο από τα διάφορα μέρη του φυτού που μελετήθηκαν έδειξαν ότι είναι πλούσιο σε λιπαρά οξέα και εστέρες λιπαρών οξέων (28,97%), τερπένια (23,76%) και υδρογονάνθρακες (22,51%). Ενώ οι πτητικές ενώσεις που λαμβάνεται από τα άνθη του T. boveana χαρακτηρίζονται από την επικράτηση των αλδεϋδών (22,21%).
Τα φύλλα περιέχουν μεγάλο μέρος τερπενοειδών (39,21%) ενώ οι μίσχοι είναι πλούσιοι σε υδρογονάνθρακες (34,47%).

Άνθιση – χρησιμοποιούμενα μέρη – συλλογή:
Το κόκκινο Αλμυρίκι ανθίζει στις αρχές της άνοιξης. Τα κόκκινα κλαδιά του γεμίζουν λουλούδια. Όταν είναι ανθισμένο τα λουλούδια του είναι πολύ περισσότερα από τα φύλλα του. Είναι φυτό που δίνει πολλή γύρη και μέλι. Η πλούσια ανθοφορία του, και το υπέροχο άρωμα που βγάζουν τα λουλούδια του, προσελκύουν τις μέλισσες. Είναι ένα από τα καλλίτερα μελισσοκομικά φυτά. Υπάρχουν όμως και είδη που ανθίζουν το φθινόπωρο και τα λουλούδια τους είναι λευκά προς το σταχτί χρώμα. Αυτά τα λουλούδια ροδίζουν λίγο και είναι κατά μήκος των κλαδιών. Θεραπευτικές ιδιότητες έχουν τα φύλλα, οι μίσχοι και οι φούσκες του φυτού.

Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις:
Το βότανο δρα ως στυπτικό, απορρυπαντικό, διουρητικό, αποχρεμπτικό και καθαρτικό.
Αναλυτικότερα κλαδιά και φύλλα έχουν στυπτική και διουρητική δράση. Κομπρέσες με τα φύλλα τοποθετούμενες εξωτερικά σταματούν την αιμορραγία.
Το μάννα που παράγεται από το φυτό έχει απορρυπαντική, αποχρεμπτική και καθαρτική δράση. Χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της διάρροιας και της δυσεντερίας.

Παρασκευή και δοσολογία:
Σήμερα δεν χρησιμοποιούμε το φυτό για θεραπευτικούς σκοπούς.

Προφυλάξεις:
Δεν αναφέρονται παρενέργειες.