Θύμος ο Eρπυλλος

Θύμος ο Eρπυλλος

Bιότοπος – περιγραφή
H λατινική ονομασία του βοτάνου είναι THUMUS serpyllum (Θύμος ο σερπύλλος). Ανήκει στην οικογένεια Λαμπιάτα (ή Ψυχανθή). Ένα από τα πλέον διαδεδομένα είδη θυμαριών στην Ελλάδα με ιδιότητες παρόμοιες με το κοινό θυμάρι (Thymus vulgaris L.)

Το συναντούμε με τις κοινές ονομασίες θυμάρι, θρούμπι , τραγορίγανη. Στη χώρα μας ιδιαίτερα συναντάται σε Ήπειρο, Θεσσαλία, Εύβοια και Δυτική Μακεδονία. Στην Κρήτη φύεται ιδαίτερα στα δυτική του νησιού. Είναι διαδερομένο άφθονα κατά τόπους, ιδίως σε ξερά λιβάδια. Πλαγιαστή πολυετής πόα, σαν γκαζόν, μυρωδάτη που αναπτύσσει στόλωνες. Φύλλα ωοειδή, πολύ μικρά, ρόδινα. Eχει αξιοπρόσεκτο άρωμα λεμονιού, ιδιαίτερα την άνοιξη, για αυτό τα φύλλα είναι κατάλληλα για προσθήκη σε σαλάτες και ορισμένα επιδόρπια.

Ιστορικά στοιχεία
Βότανο γνωστό από την αρχαιότητα, ο Έρπυλος, ή ζυγίς του Διοσκουρίδη. Ετυμολογικά το θυμάρι ή θύμος όπως το ονόμαζαν οι αρχαίοι, προέρχεται από την λέξη θύω, η οποία αρχικά είχε την σημασία του «βγάζω καπνούς» και αργότερα του «θυσιάζω». Από την ίδια ρίζα προέρχονται και οι λέξεις θυμίαμα και θυμιατίζω, ενώ στενή φαίνεται πως είναι και η σχέση με τον θυμό. Και θυμός στους αρχαίους δεν σημαίνει την οργή, αλλά τη ζωτική δύναμη. Ο βυζαντινός ιατρός Αέτιος συνιστούσε για τους σκορπιόδηκτους να τους ποτίζουν με έρπυλλον. Ο Γαληνός και ο Αέτιος ομιλούν περί Ερπυλλίνου ελαίου. Για τον Έρπυλλο ο Διοσκουρίδης αναφέρει «…δύο ειδών, έρπων και μη έρπων. Ο δε τις εστίν άγριος ος και ζυγίς καλείται, ο δε έτερος ουχ έρπων, αλλά ορθώς τα κλωνία ανιείς, λεπτά, φρυγανώδη. Φύλλα περίπλεα ομοίω πηγάνω, υπόστενα δε εστί και επιμηκέστερα και σκληρότερα άνθη γενομένω δριμέα οσμή ηδεία, ρίζα άχρηστος. Φύεται εν πέτραις και προς ιατρικήν επιτηδειότερος. Έμμηνα γαρ άγει και ούρα κινεί πινόμενος, ωφελεί στρόφους, ρήγματα, σπάσματα, ήπατος φλεγμονάς και προς ερπετά πινόμενος και καταπλασσόμενος. Κεφαλής τε οδύνην παραμυθείται εψηθείς ρόδινου μιγέντος αυτώ συν όξει και καταβραχείς μάλιστα επί ληθάργου και φρενίτιδος αρμόζει. Παύει δε και έμετον αίματος».

Συστατικά -χαρακτήρας
Το βότανο βγάζει ένα αιθέριο έλαιο το οποίο περιέχει κυμόλη, θυμόλη, καρβακρόλη και τανίνες. Tα βασικά συστατικά του αιθέριου ελαίου θυμόλη και η καρβακρόλη, (ιδίως η πρώτη) έχουν αντιβακτηριακές και αντιμυκητιακές ιδιότητες. Επίσης περιέχει και φυσικά αντιβιοτικά.

Aνθιση – χρησιμοποιούμενα μέρη – συλλογή
Ανθίζει τον Ιούνιο (τέλη) μέχρι τον Αύγουστο. Τα μέρη του θυμαριού που χρησιμοποιούνται για θεραπευτικούς σκοπούς είναι τα φύλλα και οι ανθοφόρες κορφές που συλλέγονται από τον Ιούνιο έως τον Αύγουστο, σε ξηρή και ηλιόλουστη ημέρα. Αφαιρούμε τα φύλλα από τα ξερά κλαδιά.

Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις
Είναι πικρό, τονωτικό, αποχρεμπτικό, σπασμολυτικό και αρωματικό φυτό. Απολυμαντικό του πεπτικού συστήματος. Η θυμόλη την οποία περιέχει το βότανο είναι ισχυρό αντισηπτικό 25 φορές πιο δραστικό από τη φαινόλη και υπερτερεί αυτής γιατί ερεθίζει λιγότερο τους βλεννογόνους.
Είναι φυσικό τονωτικό σε περιπτώσεις σωματικής και πνευματικής κατάπτωσης, άγχους και κατάθλιψης. Βοηθά στην διαύγεια πνεύματος . Το ζεστό ρόφημα είναι εφιδρωτικό και συνεπώς αποτελεσματικό και κατευναστικό σε περιπτώσεις κρυολογήματος, βρογχίτιδας, αμυγδαλίτιδας, βήχα, άσθματος, γαστρίτιδας, κρυώματος της κοιλιάς συνοδευόμενη από διάρροια, διάρροιας, τροφικών δηλητηριάσεων και πυρετού. Σε περιπτώσεις λοιμώξεων των πνευμόνων που χαρακτηρίζονται από παχύρρευστο, κιτρινωπό φλέγμα λειτουργεί αποτελεσματικά προκαλώντας απόχρεμψη κολλωδών βλεννών.
Το αφέψημα του βοτάνου θεωρείται αντισηπτικό της πεπτικής οδού, ανακουφίζει από το φούσκωμα καταπραΰνοντας το πεπτικό σύστημα, πράγμα που οφείλεται στην αντισπασμωδική δράση του αιθέριου ελαίου της θυμόλης στους μαλακούς μύες. Βοηθάει πολύ στην πέψη κυρίως των λιπαρών τροφών. Χρησιμοποιείται κατά της ατονίας του πεπτικού συστήματος και της ανορεξίας. Λόγω της ήπιας στυπτικής του δράσης είναι χρήσιμο στην παιδική διάρροια και τη νυχτερινή ενούρηση. Καταπολέμα την ψωρίαση και την ακμή. Κομπρέσες από το αφέψημα του βοτάνου δρουν κατά των μυϊκών σπασμών (στραβολαίμιασμα) και των τσιμπημάτων από έντομα. Ως γαργάρα ή στοματική πλύση, είναι εξαιρετικό γιατρικό κατά του πονόλαιμου και της ουλίτιδας. Συνίσταται σε οδυνηρά έμμηνα, διαλείψεις τις καρδιάς και παθήσεις των νεφρών. Εξωτερικά είναι ωφέλιμο σε χτυπήματα και εξαρθρώσεις.

Παρασκευή και δοσολογία
Παρασκευάζεται ως έγχυμα. Eνα κουταλάκι του καφέ σε ένα φλιτζάνι βραστό νερό για 10 λεπτά, δύο φορές την ημέρα. Με τις κορυφές των ανθέων γίνονται λουτρά. Απαιτούνται 100 γραμμάρια για ένα λουτρό. Αρχικά βράζεται το βότανο σε ενάμιση λίτρο νερό και κατόπιν ανακατεύεται μέσα στο μπάνιο, για ρευματικές παθήσεις και αδύνατα παιδιά.

Προφυλάξεις
Αν και ολόκληρο το φυτό σε θεραπευτικές δόσεις είναι ασφαλές, αντενδείκνυται στην περίοδο της εγκυμοσύνης. Επίσης να αποφεύγεται η πολυήμερη εσωτερική του χρήση και να μην συνοδεύεται από οινοπνευματώδη ποτά.