ΠΕΡΙ ΣΩΤΗΡΙΑΣ ΨΥΧΗΣ ΣΕ ΚΑΘΕ ΤΟΠΟ

ΠΕΡΙ ΣΩΤΗΡΙΑΣ ΨΥΧΗΣ ΣΕ ΚΑΘΕ ΤΟΠΟ

Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος:

Και ίσως ρωτήσεις: ''Πώς είναι δυνατόν να σωθώ, εφόσον ζω μέσα στον κόσμο;''. Τί πράγματα είναι αυτά που λες; Θέλεις να σε αποδείξω, ότι δεν είναι ο τόπος που σώζει, αλλά ο τρόπος της ζωής και η προθυμία προς τον Θεό; Ο μεν Αδάμ, μολονότι βρισκόταν στον Παράδεισο, όπως σε ένα λιμάνι, ναυάγησε. Αντίθετα ο Λωτ, μολονότι ζούσε στα Σόδομα, σαν να βρίσκονταν σε ένα ανοιχτό πέλαγος, επέπλευσε και σώθηκε. Ο Ιώβ, μολονότι βρισκόταν πάνω στην κοπριά, αναδείχτηκε δίκαιος. Ενώ ο Σαούλ, μολονότι βρισκόταν στα βασιλικά ανάκτορα, έχασε και την επίγεια και την μετά θάνατο δόξα και τιμή.

Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος: Αγαπήσετε τα μελλοντικά πράγματα και να μη ασχολείστε με τα παρόντα, ούτε να προσηλώνεστε στο σώμα, ούτε να συμπεριφέρεσθε όπως πολλοί από τους ολιγόψυχους, οι οποίοι, και αν ακόμα ζήσουν αμέτρητα χρόνια, λένε ότι αυτά είναι λίγα. Τι θα μπορούσε να υπάρξει πιο ανόητο απ’ αυτούς, τι δε πιο αναίσθητο, όταν, ενώ ο ουρανός βρίσκεται μπροστά τους. 

Κοίτα προς τα πίσω και θα δεις τον Χριστό να πεθαίνει για σένα.

Κοίτα προς τα άνω και θα δεις τον Χριστό μεσιτεύοντα για σένα.

Κοίτα προς τα μέσα και θα δεις τον Χριστό ζώντα μέσα σου.

Κοίτα μπροστά σου και θα δεις τον Χριστό ερχόμενο για σένα.

Αυτός (ο Χριστός) είναι ο Άρτος, η Οδός, η Αλήθεια και η Ζωή.

Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος 

Να μη δεχτήτε κανένα νόθο δόγμα, με το πρόσχημα της αγάπης. 

Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος: Ας μη δείχνομε απιστία για τη Γέεννα, για να μη πέσομε μέσα σ’ αυτήν· γιατί αυτός που δεν πιστεύει γίνεται ραθυμότερος, και αυτός που δείχνει ραθυμία θα οδηγηθεί οπωσδήποτε σ’ αυτήν· αλλά και να πιστεύομε χωρίς αμφιβολία, και να συζητούμε συνεχώς γι’ αυτήν, και δεν θα περιπέσομε γρήγορα σε αμαρτία.

Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος (ΕΠΕ 23, 36): Όποιος έχει συνεχώς μπροστά στα μάτια του την κόλασι, δεν θα βρεθή στην κόλασι. Όποιος όμως καταφρονεί την ύπαρξι της κολάσεως, αυτός δεν θα την αποφύγη. 

 Όλα ανεξαιρέτως έχουν ανατραπεί και επικρατεί γενική σύγχυση, και πουθενά δε μπορεί να βρει κανείς έστω και ίχνος αρετής. Η γη έγινε έρημη από αρετή, και περισσότερο από την έρημο. Όλοι έχουν γίνει κουφοί, ακόμη και γι’ αυτή τη διδασκαλία της αρετής, και γι’ αυτό η ζωή τους είναι γεμάτη από πολλά κακά. 

Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος: Η πραγματική φιλία που βασίζεται στην ανιδιοτελή χριστιανική αγάπη έχει αυξητική δύναμη. Ο άνθρωπος που έχει δέκα φίλους δεν καταβάλλεται εύκολα από κανέναν εχθρό, γιατί ο εχθρός δεν αντιμετωπίζει έναν αλλά δέκα. Δεν κινδυνεύει από τη φτώχεια, αφού έχει είκοσι χέρια που εργάζονται για να τον συντηρούν. Η σημασία όμως της φιλίας φαίνεται κυρίως στην έλλειψή της. Όποιος δεν έχει φίλους δεν μπορεί να μοιραστεί τη χαρά του και τα αγαθά του, ενώ τον κυριεύει ο φόβος για την απώλειά τους, αφού αισθάνεται ότι δεν μπορεί να εμπιστευθεί κανέναν. 

Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος: Μην αμελήσεις να αποκτήσεις την Καινή Διαθήκη. Κάνε συνεχείς δασκάλους σου τα ευαγγέλια, τις Πράξεις και τις επιστολές. Κι αν σου παρουσιαστεί καμιά λύπη, σκύψε στην Καινή Διαθήκη, σαν σε αποθήκη φαρμάκων". 

ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ:

 Η ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΓΡΑΦΗΣ ΔΙΩΧΝΕΙ ΤΗ ΛΥΠΗ!

Ευχάριστο είναι το λιβάδι και ο κήπος, αλλά πολύ πιο ευχάριστη είναι η ανάγνωση των Θείων Γραφών.

Γιατί εκεί υπάρχουν άνθη που μαραίνονται, ενώ εδώ νοήματα που πάντοτε είναι ακμαία.

Εκεί ζέφυρος που φυσάει, ενώ εδώ η αύρα του Αγίου Πνεύματος.

Εκεί τα αγκάθια που περιτειχίζουν, ενώ εδώ η πρόνοια του Θεού που ασφαλίζει.

Εκεί τζιτζίκια που τραγουδούν, ενώ εδώ οι προφήτες που κελαηδούν.

Εκεί τέρψη από την εμφάνιση, ενώ εδώ ωφέλεια από την ανάγνωση.

Ο κήπος βρίσκεται σε έναν τόπο, ενώ οι Γραφές σε όλα τα μέρη της οικουμένης.

Ο κήπος υποτάσσεται στις ανάγκες των καιρών, ενώ οι Γραφές και μέσα στο χειμώνα και μέσα στο καλοκαίρι έχουν πολλά φύλλα και είναι γεμάτες καρπούς.

Ας προσέχουμε λοιπόν στην ανάγνωση των Γραφών, γιατί εάν προσέχεις στην Γραφή, σου ξεριζώνει τη λύπη, σου φυτεύει την ευχαρίστηση, αναιρεί την κακία, ριζώνει την αρετή, δεν αφήνει μέσα στην αναταραχή των πραγμάτων να παθαίνεις όπως οι ναυτικοί στην τρικυμία.

Η θάλασσα μαίνεται, αλλά εσύ πλέεις με γαλήνη, γιατί έχεις κυβερνήτη την ανάγνωση των Γραφών, επειδή αυτό το σκοινί δεν το σπάζει η δοκιμασία των περιστάσεων.

Προς Ευτρόπιον Β΄ επιστολή

Αγίος Ιωάννης ο Χρυσοστόμος

Σχέση σώματος καὶ ψυχῆς. 

ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ

Τὸ σῶμα δηλαδὴ εἶναι κατώτερο ἀπὸ τὴν ψυχή, δὲν εἶναι ὅμως ἀντίθετο ἀπὸ τὴν ψυχή. Ἡ ψυχὴ εἶναι ἁπλὴ καὶ ἐξυπηρετεῖται μὲ τὶς ἐπιθυμίες τοῦ σώματος.

Ἐμεῖς παραδεχόμαστε ὅτι τὸ σῶμα εἶναι κατώτερο ἀπὸ τὴν ψυχὴ καὶ ὑποδεέστερο· αὐτὸ ὅμως δὲν σημαίνει, ὅτι τὸ σῶμα εἶναι ἀντίθετο ἀπὸ τὴν ψυχή, ὅτι δηλαδὴ τὴν πολεμᾶ καὶ ὅτι εἶναι πονηρό· ἀλλ’ ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ τὴν ψυχή, ὅπως ἀκριβῶς ἡ κιθάρα ἀπὸ τὸν κιθαριστὴ καὶ τὸ πλοῖο ἀπὸ τὸν κυβερνήτη. Αὐτὰ δηλαδὴ ποὺ δὲν εἶναι ἀντίθετα μὲ ἐκείνους ποὺ τὰ ὁδηγοῦν καὶ τὰ μεταχειρίζονται, μπορεῖ νὰ εἶναι πάρα πολὺ σπουδαῖα, δὲν ἔχουν ὅμως τὴν ἴδια ἀξία μὲ τὸν τεχνίτη.Ὅταν τὸ σῶμα γίνει ἀσθενικό, ἀναγκαστικὰ καὶ ἡ ψυχὴ συμμετέχει σ’ αὐτὴ τὴ βλάβη· γιατί ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον οἱ ἐνέργειες τῆς ψυχῆς συμβαδίζουν μὲ τὴ διάθεση τοῦ σώματος. 

Γιατί καὶ κατὰ τὴ διάρκεια τῶν ἀσθενειῶν εἴμαστε διαφορετικοὶ ἐξαιτίας τῆς ἀδυναμίας τοῦ σώματος καὶ διαφορετικοί, ὅταν εἴμαστε ὑγιεῖς. Ὅπως ἀκριβῶς δηλαδὴ στὴν περίπτωση τῆς χορδῆς τοῦ ὀργάνου, ὅταν οἱ φθόγγοι εἶναι ἁπαλοὶ καὶ ἄτονοι καὶ ἀδύνατοι, ὑποβαθμίζεται καὶ ἡ ἀξία τῆς μουσικῆς τέχνης, ἐπειδὴ ἀναγκάζεται νὰ ἀκολουθεῖ τὴν ἀδυναμία τῶν χορδῶν· ἔτσι καὶ στὴν περίπτωση τοῦ σώματος, ἡ ψυχὴ δέχεται ἀπ’ αὐτὸ πολλὲς βλάβες, πολλὲς ἀνάγκες. Γιατί, ὅταν τὸ σῶμα ἔχει ἀνάγκη ἀπὸ πολλὴ περιποίηση, καὶ ἡ ψυχὴ ὑπομένει τὴν σκλαβιὰ ἐκείνη.

Ἂν ἤσουνα ἀσώματος, ὁ Χριστὸς θὰ σοῦ παρέδιδε τὰ ἀσώματα δῶρα τῶν Μυστηρίων γυμνά· ἐπειδὴ ὅμως ἡ ἄυλη ψυχὴ εἶναι στενὰ συνδεδεμένη μὲ τὸ ὑλικὸ σῶμα, σοῦ παραδίδει μὲ αἰσθητὰ καὶ ὑλικὰ σημεῖα τὰ ἀόρατα, τὰ ὁποῖα μόνον μὲ τὸ νοῦ τοῦ μπορεῖ νὰ συλλάβει ὁ ἄνθρωπος.

Εἶναι στενὸς ὁ σύνδεσμος τῆς ψυχῆς μὲ τὸ σῶμα· καὶ τὸ ἐπινόησε αὐτὸ ὁ Δημιουργός, ὥστε νὰ μὴ πείθουν μερικοὶ νὰ μισοῦμε τὸ σῶμα σὰν νὰ εἶναι ξένο καὶ ἐχθρικό…Ὁ διάβολος ὅμως κυριάρχησε τόσο πολύ, ὥστε ἔπεισε μερικοὺς νὰ μισοῦν καὶ τὸ ἴδιο το σῶμα τους…Γιατί, ἂν τὸ σῶμα εἶναι ὄργανο τοῦ διαβόλου, τότε ποῦ ὀφείλεται ἡ τόσο μεγάλη συμφωνία ποὺ ὑπάρχει ἀνάμεσα στὸ σῶμα καὶ στὴν ψυχή, ποῦ εἶναι τόσο μεγάλη, ὥστε τὸ σῶμα νὰ εἶναι κατάλληλο νὰ ὑπηρετεῖ τὴν εὐσεβῆ ψυχὴ ἀπὸ ὅλες τὶς πλευρές; Ἀλλὰ ἂν εἶναι κατάλληλο, ἴσως πεῖ κανείς, πῶς συμβαίνει νὰ σκοτίζει τὴν ψυχή; Δὲν εἶναι τὸ σῶμα ποὺ τυφλώνει τὴν ψυχή, μακριὰ μιὰ τέτοια σκέψη, ἄνθρωπε, ἀλλὰ οἱ ἁμαρτωλὲς ἀπολαύσεις.

Καὶ ἀπὸ ποῦ προέρχεται ἡ ἐπιθυμία τῶν ἁμαρτωλῶν ἀπολαύσεων; Δὲν προέρχεται καθόλου ἀπὸ τὸ σῶμα, ἀλλὰ ἀπὸ τὴν πονηρὴ ἐσωτερικὴ διάθεση…Δὲν εἶναι ὄργανα τοῦ διαβόλου οὔτε τὸ σῶμα, οὔτε οἱ τροφές, ἀλλὰ μόνον οἱ ἁμαρτωλὲς ἀπολαύσεις.

Καὶ γιατί σου μιλάω γιὰ τὸ θάνατο; Ἀφοῦ βέβαια καὶ στὴ ζωὴ τὴν ἴδια σου δείχνω, πὼς ὅλα τα καλὰ εἶναι δικά της. Γιατί, ἂν ἡ ψυχὴ εὐφρανθεῖ, τότε ρόδα σκορπίζει στὸ πρόσωπο· καὶ ἂν πονέσει, ἀφοῦ πάρει πίσω ἐκεῖνο τὸ κάλλος, περιβάλλει τὸ πᾶν μὲ μαύρη στολή. Καὶ ἂν μὲν εὐφραίνεται συνεχῶς ἡ ψυχή, τὸ σῶμα γίνεται ἀπαθές· ἂν ὅμως πονέσει, τὸ κάνει πιὸ ἀδύνατο καὶ πιὸ ἀσθενικὸ ἀπὸ τὸν ἱστὸ τῆς ἀράχνης. 

Ἂν πάλι θυμώσει ἡ ψυχή, πάλι τὸ κάνει ἀποκρουστικὸ καὶ αἰσχρό· ἂν δείξει γαλήνιο μάτι, τοῦ χαρίζει μεγάλο κάλλος· ἂν φθονεῖ, χύνει πολλὴ ὠχρότητα καὶ τὸ μαραζώνει· ἂν ἀγαπᾶ, τοῦ χαρίζει μεγάλη ὀμορφιά. Ἔτσι πολλὲς γυναῖκες, ποὺ δὲν εἶναι ὄμορφες στὸ πρόσωπο, παίρνουν πολλὴ χάρη ἀπὸ τὴν ψυχή. Ἄλλες πάλι ποὺ ἀκτινοβολοῦν μὲ τὴν ὡραιότητά τους, ἐπειδὴ ἔχουν ψυχὴ χωρὶς χάρη, καταστρέφουν καὶ τὴν ὀμορφιά τους. Σκέψου, πὼς κοκκινίζει ἕνα πρόσωπο λευκὸ καὶ πὼς μὲ τὴν ποικιλία τοῦ χρώματος προσφέρει πολλὴ εὐχαρίστηση, ὅσες φορὲς βέβαια πρέπει κανεὶς νὰ νιώθει ντροπὴ καὶ νὰ κοκκινίζει. Ὅπως ἀκριβῶς ἐπίσης, ὅταν ἡ ψυχὴ εἶναι ἀναίσχυντη, κάνει τὴ μορφὴ ἀηδέστερη καὶ ἀγριότερη ἀπὸ τὴ μορφὴ τοῦ θηρίου.

«Ὁ στολισμὸς τοῦ ἀνθρώπου, τὸ γέλιο τῶν δοντιῶν του καὶ τὸ βάδισμά του φανερώνουν τί ἄνθρωπος εἶναι αὐτός». Σαφὴς δηλαδὴ εἰκόνα τῆς ψυχικῆς καταστάσεως θὰ μποροῦσε νὰ γίνει τὸ ἐξωτερικὸ παρουσιαστικὸ τοῦ ἀνθρώπου, καὶ ἡ κίνηση τῶν μελῶν τοῦ σώματος δείχνει ἰδιαίτερα τὴν ὀμορφιὰ τῆς ψυχῆς. Ἡ τάξη τῶν ἐξωτερικῶν μελῶν τοῦ σώματος ἀπεικονίζει κατὰ ἕνα τρόπο τὴν ψυχικὴ κατάσταση τοῦ ἀνθρώπου.

«Ὑπερηφανεύτηκαν οἱ γυναῖκες τῆς Ἱερουσαλὴμ καὶ βάδισαν μὲ τὸ κεφάλι ψηλά». Ἐδῶ καὶ τὶς γελοιοποιεῖ καὶ φανερώνει τὴ γυναικεία ἀλαζονεία, ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ περιοριστεῖ μέσα στὴ σκέψη, ἀλλ’ ἐκδηλώνεται καὶ ἐπιδεικνύεται καὶ μὲ τὶς κινήσεις τοῦ σώματος… Γιατί μὲ ὅλα, μὲ τὰ μάτια, μὲ τὰ φορέματα, μὲ τὰ πόδια, μὲ τὸ βάδισμα φανερώνεται καὶ ἡ σωφροσύνη καὶ ἡ ἀσέλγεια. 

Γιατί οἱ κινήσεις τῶν αἰσθητηρίων ὀργάνων εἶναι κατὰ κάποιο τρόπο οἱ κήρυκες τῆς ψυχῆς ποὺ κατοικεῖ μέσα στὸ σῶμα. Καὶ ὅπως ἀκριβῶς οἱ ζωγράφοι, ἀφοῦ ἀναμείξουν τὰ χρώματα, ζωγραφίζουν τὶς εἰκόνες ποὺ θέλουν, ἔτσι λοιπὸν καὶ οἱ κινήσεις τῶν μελῶν τοῦ σώματος ἐκφράζουν καὶ θέτουν μπροστὰ στὰ μάτια μᾶς τὰ χαρακτηριστικὰ γνωρίσματα τῆς ψυχῆς. Γι’ αὐτὸ καὶ κάποιος ἄλλος σοφὸς ἔλεγε: «Ἡ ἐνδυμασία τοῦ ἀνθρώπου, ὁ τρόπος μὲ τὸν ὁποῖον γελάει καὶ τὸ βάδισμά του φανερώνουν τὸ ποιόν του».

( 1. ΕΠΕ 8Α, 442, 2. ΕΠΕ 17,136, 3. ΕΠΕ 25, 286, 4. ΕΠΕ 12, 212, 5. ΕΠΕ 18Α, 634-636, 6. ΕΠΕ 10,488, 7. ΕΠΕ 30, 420 8. ΕΠΕ 8, 340)

ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ: ΔΟΞΑ ΤΩ ΘΕΩ ΠΑΝΤΩΝ ΕΝΕΚΕΝ!

 

«Μου αναπτέρωσες πολύ το κουράγιο και μ’ έκανες να σκιρτώ από χαρά γιατί, αφού μου ανήγγειλες τα δυσάρεστα, πρόσθεσες τη φράση, που πρέπει να λέμε σε όλα όσα συμβαίνουν, λέγοντας: Δόξα λοιπόν τω Θεώ για όλα (Δόξα τω Θεώ πάντων ένεκεν). Αυτή η φράση είναι θανατηφόρο πλήγμα για τον διάβολο! Είναι πολύ μεγάλη γι’ αυτόν που την λέει σε κάθε κίνδυνο, προϋπόθεση ασφάλειας κι ευχαρίστησης. Γιατί μόλις την απαγγείλει κανείς, αμέσως διασκορπίζεται το σύννεφο της λύπης. Μην παύσεις να την λες και να ασκείς και τους άλλους σ’ αυτό. Έτσι και η φουρτούνα που μας βρήκε, κι αν ακόμη γίνει μεγαλύτερη, θα μεταβληθεί σε γαλήνη. Έτσι κι όσοι δοκιμάζονται θα πάρουν μεγαλύτερη αμοιβή παράλληλα προς την απαλλαγή τους απ’ τα δεινά. Αυτή η φράση ανέδειξε τον Ιώβ νικητή, αυτή η φράση έτρεψε σε φυγή τον διάβολο, κι αφού τον γέμισε από ντροπή τον έκανε να αναχωρήσει, αυτή είναι εξάλειψη κάθε ταραχής…»

[Απ’ την 193 Επιστολή του]

Σημειώνεται ότι με την φράση αυτή ο Άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος άφησε την τελευταία του αναπνοή!