Οι καρποί της ευχής του Ιησού

Οι καρποί της ευχής του Ιησού

Η ευχή του Ιησού, το «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με», είναι ο δρόμος της καρδιακής καθάρσεως και της ενώσεως με τον Θεό. Δεν είναι απλή φράση που επαναλαμβάνεται, αλλά έργο μυστηριακό που εργάζεται μέσα στην ψυχή και τη μεταμορφώνει. Οι Άγιοι Πατέρες μας παρέδωσαν με τη ζωή και τη διδασκαλία τους τα πνευματικά στάδια και τους καρπούς της ευχής.

Ο άγιος Διάδοχος Φωτικής διδάσκει πως πρώτος καρπός της ευχής είναι η αποβολή των νοερών παραστάσεων και φαντασιών του κόσμου. Εκείνα που είχαν ριζώσει στην καρδιά εξαφανίζονται μαζί με όλες τις κοσμικές ωραιότητες. Έτσι ο άνθρωπος μένει καθαρός και ελεύθερος να στραφεί ολοκληρωτικά στον Χριστό.

Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς τονίζει ως δεύτερο καρπό τη φοβερά θέα της ιδίας ασωτίας. Ο άνθρωπος, φωτιζόμενος από τη χάρη, βλέπει καθαρά τα πάθη του, τους λογισμούς και την αμαρτωλότητά του. Αυτό γεννά ταπείνωση, πένθος και δάκρυα, που μαλακώνουν την καρδιά και την οδηγούν στη μετάνοια.

Ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος αναφέρει ως τρίτο καρπό την εσωτερική ειρήνη και γλυκύτητα της ψυχής. Ο νους παύει να περιπλανιέται, η καρδιά ησυχάζει, και η προσευχή γίνεται φυσική αναπνοή. Τότε η χάρις καταπαύει τους λογισμούς και φέρνει ανάπαυση.

Ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής μας διδάσκει ότι τέταρτος καρπός της ευχής είναι η ανιδιοτελής αγάπη. Καθώς καθαρίζεται η καρδιά, γεμίζει από αγάπη για τον Θεό και τον πλησίον· βλέπει σε κάθε άνθρωπο την εικόνα του Χριστού και αγαπά χωρίς όρους.

Ο άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος αναφέρει ως πέμπτο καρπό τον φωτισμό του νου και τη διάκριση. Η ψυχή αποκτά πνευματική όραση, ξεχωρίζει το θέλημα του Θεού από τις παγίδες του πονηρού και προχωρεί με ασφάλεια.

Ο άγιος Γρηγόριος ο Σιναΐτης προσθέτει ότι η ευχή φωτίζει την ψυχή «ως ήλιος», δίνοντας δύναμη στον άνθρωπο να διακρίνει και να πολεμά τα πάθη. Ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης μιλά για την γλυκύτητα της καρδιάς που γεννάται από την αδιάλειπτη μνήμη του Θεού, η οποία φέρνει παρηγοριά και χαρά πνευματική.

Έκτος καρπός, κατά την πατερική παράδοση, είναι η χαρά του Αγίου Πνεύματος, που γεμίζει την ύπαρξη με ουράνια παρηγοριά. Δεν είναι χαρά κοσμική, αλλά γεύση της Βασιλείας, προοίμιο της αιωνίου μακαριότητας.

Τέλος, έβδομος και ύψιστος καρπός είναι η ένωση του ανθρώπου με τον Χριστό, η κατά χάριν θέωση. Όπως σημειώνει ο άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος, τότε ο άνθρωπος γίνεται «φως εν φωτί», δεν ζει πλέον ο ίδιος, αλλά «Χριστός ζει εν αυτώ».

Οι Πατέρες και οι Άγιοι της Εκκλησίας μάς παρέδωσαν μαρτυρίες για τους καρπούς της ευχής και μέσα από τη ζωή τους. Ο άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ, μέσω της ευχής, αξιώθηκε της χαράς του Αγίου Πνεύματος και έλαμπε από το άκτιστο φως. Ο άγιος Νεκτάριος Πενταπόλεως υπέμενε με πραότητα τις συκοφαντίες, έχοντας στην καρδιά του αδιάλειπτη προσευχή, καρπό της οποίας ήταν η ανεξάντλητη πραότητα και συγχωρητικότητα.

Όλα αυτά δείχνουν πως η ευχή του Ιησού δεν είναι μόνο προσωπική υπόθεση, αλλά δύναμη που αγιάζει τον άνθρωπο και τον μεταμορφώνει σε φως για τον κόσμο.

Οι Πατέρες, όμως, προειδοποιούν και για τους κινδύνους της ευχής. Ο άγιος Γρηγόριος ο Σιναΐτης, ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς και ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης διδάσκουν ότι η ευχή δεν πρέπει να γίνεται χωρίς καθοδήγηση πνευματικού πατέρα, γιατί ο διάβολος προσπαθεί να σπείρει φαντασίες και πλάνες. Αν η προσευχή γίνεται με υπερηφάνεια ή με επιδίωξη εμπειριών, οδηγεί σε πνευματική απώλεια. Γι’ αυτό χρειάζονται ταπείνωση, υπακοή και μνήμη θανάτου, ώστε η καρδιά να φυλάσσεται από την πλάνη και να παραμένει στον δρόμο του Θεού.

Έτσι η ευχή, όταν γίνεται με καθαρότητα και ταπείνωση, χαρίζει ειρήνη, δάκρυα μετανοίας, αγάπη, φωτισμό, χαρά του Αγίου Πνεύματος και, τέλος, την ένωση με τον Χριστό. Όταν όμως επιχειρείται χωρίς διάκριση, μπορεί να γίνει αιτία πτώσεως.

Η σιωπή της ευχής ανοίγει τον δρόμο για τη φωνή του Θεού.