Η μετάνοια είναι το πρώτο βήμα της σωτηρίας

Η μετάνοια είναι αντίθετη στη φαρισαϊκή αυτάρκεια

Άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ

Η μετάνοια είναι το πρώτο βήμα της σωτηρίας, η απαρχή της νέας ζωής που χαρίζει ο Χριστός. Δεν είναι μια απλή μεταβολή συναισθημάτων ή μια εξωτερική αλλαγή τρόπου ζωής, αλλά βαθύς εσωτερικός μετασχηματισμός, αλλαγή του νου και της καρδιάς, επιστροφή ολόκληρου του ανθρώπου στον Δημιουργό του. Γι’ αυτό και οι Πατέρες της Εκκλησίας μιλούν για «μεταμόρφωση του πνεύματος» που ανοίγει τον δρόμο στην ένωση με τον Θεό.

Η φαρισαϊκή αυτάρκεια, που βασίζεται στην ιδέα ότι ο άνθρωπος μπορεί να δικαιωθεί μόνος του, χωρίς ταπείνωση και χωρίς την αληθινή αναφορά στον Θεό, είναι η ρίζα της πλάνης και της απομάκρυνσης από την χάρη. Όποιος πιστεύει ότι κατέχει την αλήθεια και την τελειότητα μέσα του, αποκόπτει τον εαυτό του από την πηγή της ζωής. Η αληθινή γνώση είναι ότι ο Θεός είναι άπειρος και απρόσιτος στην ανθρώπινη διάνοια, και όσο περισσότερο πλησιάζει κανείς σε Αυτόν, τόσο περισσότερο αισθάνεται το βάθος της δικής του ατέλειας.

Η μετάνοια δεν είναι στιγμιαία πράξη, αλλά πορεία συνεχής, ένας αγώνας καθημερινός. Είναι το κλειδί που ανοίγει την καρδιά στον φωτισμό της χάριτος. Όπως λέγει ο προφήτης Δαβίδ: «Θυσία τῷ Θεῷ πνεῦμα συντετριμμένον· καρδίαν συντετριμμένην καὶ τεταπεινωμένην ὁ Θεὸς οὐκ ἐξουδενώσει» (Ψαλμ. 50,19). Εκείνος που με ειλικρίνεια συντρίβεται και επιστρέφει στον Θεό, γίνεται δεκτός με αγάπη και συγχώρηση.

Η μετάνοια δεν είναι ντροπή, αλλά ελευθερία. Είναι η έξοδος από το ψέμα και την αυτάρκεια, η διάλυση των δεσμών της αμαρτίας, η ανακάλυψη του αληθινού προσώπου μας μέσα στο φως του Χριστού. Όπως διδάσκει η Εκκλησία, κανείς δεν είναι τόσο αμαρτωλός που να μην μπορεί να σωθεί, αρκεί να κάνει το πρώτο βήμα της επιστροφής. Η αγκαλιά του Πατέρα είναι πάντα ανοικτή, όπως μας φανερώνει η παραβολή του ασώτου.

Η μετάνοια, λοιπόν, είναι η ζωντανή απόδειξη της αγάπης του Θεού και η αρχή κάθε αληθινής σχέσης μαζί Του. Είναι η οδός που μας οδηγεί από την ψευδαίσθηση της αυτάρκειας στην αληθινή ελευθερία της ταπείνωσης, από το σκοτάδι της απομάκρυνσης στο φως της αιώνιας κοινωνίας με τον Χριστό.

Ας έχουμε πάντοτε στην ψυχή μας την επίγνωση ότι η μετάνοια δεν τελειώνει ποτέ και ότι μέσα σε αυτήν κρύβεται η πραγματική χαρά και η σωτηρία.

Στην αληθινή μετάνοια βρίσκεται η ζωή.

Η αγκαλιά του Θεού ανοίγει για όλους εκείνους που ταπεινά επιστρέφουν.