Υπερηφάνεια, Διάκριση

Υπερηφάνεια, Διάκριση

Η υπερηφάνεια του νου είναι η σατανική υπερηφάνεια, η οποία αρνείται το Θεό και βλασφημεί το Άγιο Πνεύμα, γι’ αυτό και πολύ δύσκολα θεραπεύεται. Είναι ένα βαθύ σκοτάδι, το οποίο εμποδίζει τα μάτια της ψυχής να δουν το φως που υπάρχει μέσα της και που οδηγεί στο Θεό, στην ταπείνωση, στην επιθυμία του αγαθού.

Αντίθετα, η υπερηφάνεια της καρδιάς δεν είναι γέννημα της σατανικής υπερηφάνειας, αλλά δημιουργείται από διάφορες καταστάσεις και γεγονότα: πλούτο, δόξα, τιμές, πνευματικά ή σωματικά χαρίσματα (ευφυΐα, ομορφιά, δύναμη, δεξιοτεχνία κλπ). Όλα αυτά σηκώνουν ψηλά τα μυαλά των ανόητων ανθρώπων, που γίνονται έτσι ματαιόφρονες, χωρίς όμως να είναι και άθεοι... Αυτοί πολλές φορές ελεούνται από το Θεό, παιδαγωγούνται και σωφρονίζονται. Η καρδιά τους συντρίβεται, παύει να επιζητεί δόξες και ματαιότητες, κι έτσι θεραπεύονται.

Η πνευματική σας εργασία να είναι η εξέταση της καρδιάς σας. Μήπως φωλιάζει σ’ αυτήν σαν φαρμακερό φίδι η υπερηφάνεια, το πάθος που γεννάει πολλά κακά, που απονεκρώνει κάθε αρετή, που δηλητηριάζει τα πάντα; Σ’ αυτή την εωσφορική κακία πρέπει να στραφεί όλη σας η φροντίδα. Μέρα και νύχτα να σάς γίνει έργο αδιάλειπτο η έρευνά της.

Θα είναι αλήθεια, νομίζω, αν πω ότι όλη η πνευματική μας φροντίδα συνίσταται στην αναζήτηση και εξόντωση της υπερηφάνειας και των παιδιών της. Αν απαλλαγούμε απ’ αυτήν και θρονιάσουμε στην καρδιά μας την ταπεινοφροσύνη, τότε έχουμε το παν. Γιατί όπου βρίσκεται η αληθινή κατά Χριστόν ταπείνωση, εκεί βρίσκονται μαζεμένες και όλες οι άλλες αρετές, που μάς υψώνουν ως το Θεό.

Διάκριση

Σάς συνιστώ να έχετε σε όλα διάκριση και φρόνηση. Ν’ αποφεύγετε τα άκρα. Οι αυστηρότητες συμβαδίζουν με τα μέτρα της αρετής. Αυτός που δεν έχει μεγάλες αρετές και συναγωνίζεται με τους τέλειους, θέλοντας να ζει με αυστηρότητα, όπως οι άγιοι ασκητές, αυτός κινδυνεύει να υπερηφανευθεί και να πέσει. Γι’ αυτό να πορεύεσθε με διάκριση και να μην εξαντλείτε το σώμα με υπέρμετρους κόπους. Να θυμάστε πως η άσκηση του σώματος απλώς βοηθάει την ψυχή να φτάσει στην τελειότητα, η τελειότητα κατορθώνεται κυρίως με τον αγώνα της ψυχής.
Μην τεντώνετε περισσότερο από το μέτρο τη χορδή. Να ξέρετε ότι ο Θεός δεν εκβιάζεται στις δωρεές Του. δίνει, όταν αυτός θέλει. Ό,τι παίρνουμε, το παίρνουμε δωρεάν από το θείο έλεος.

Μη ζητάτε να φτάσετε ψηλά με μεγάλες ασκήσεις χωρίς να έχετε αρετές, γιατί κινδυνεύετε να πέσετε σε πλάνη για την έπαρση και την τόλμη σας. Όποιος επιζητεί θεία χαρίσματα και υψηλές θεωρίες, ενώ είναι ακόμα φορτωμένος με πάθη, αυτός, σαν ανόητος και υπερήφανος, πλανιέται. Πρώτα απ’ όλα οφείλει ν’ αγωνιστεί για την κάθαρσή του. Η θεία χάρη στέλνει τα χαρίσματα σαν αμοιβή σ’ όσους έχουν καθαριστεί από τα πάθη. Τους επισκέπτεται χωρίς θόρυβο και σε ώρα που δεν γνωρίζουν.

Άγιος Νεκτάριος Πενταπόλεως