Η μεγαλύτερη απειλή της ανεξέλεγκτης χρήσης AI: Γενιές ανθρώπων που χάνουν την ικανότητα να σκέφτονται

O «φωτεινός παντογνώστης» που λέγεται Τεχνητή Νοημοσύνη, απειλεί να δημιουργήσει γενιές διανοητικά «ανάπηρων» ανθρώπων

Συντάκτης: Ελευθέριος Ανδρώνης

Οδεύουμε ολοταχώς σε μια οργουελιανή εποχή όπου η εξειδίκευση, η εγκυκλοπαιδική γνώση και η κριτική σκέψη θα γίνουν προνόμια μιας μικρής μειοψηφίας που θα διαφεντεύει τον πλανήτη γη.

Η μεγαλύτερη απειλή που ενέχει η ανεξέλεγκτη χρήση της AI, δεν είναι ούτε το φακέλωμα, ούτε η μαζική επιτήρηση, ούτε η καταπάτηση της ιδιωτικότητας, ούτε το μονοπώλιο της πληροφορίας. Ασφαλώς αυτοί είναι κορυφαίοι κίνδυνοι, αλλά υπάρχει και χειρότερος: μια γενιά ανθρώπων που θα πάψει να σκέφτεται. Γιατί αν διαθέτεις την ικανότητα της σκέψης, αλλά και τη γνώση για να λειτουργεί ως θεμέλιο της σκέψης σου, τότε μπορείς να εναντιωθείς σε όλα τα παραπάνω. Αν όμως γίνεις ένα διανοητικό «ζόμπι», το παιχνίδι είναι χαμένο εξαρχής.

Αφορμή για το παρόν άρθρο ήταν η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των Πανελλαδικών Εξετάσεων του 2025. Το 50% των υποψηφίων έγραψε κάτω από τη βάση σε Μαθηματικά, Φυσική, Ιστορία και Αρχαία. Ένας στους δύο δεν κατάφερε να πιάσει τη βάση του 10. Το ποσοστό αριστούχων κινήθηκε σε πολύ χαμηλά επίπεδα.

Δυστυχώς βλέπουμε να διαμορφώνεται με γενιά που ολοένα και περισσότερο «τεμπελιάζει» η σκέψη της. Το τραγικό επίπεδο της ελληνικής παιδείας, η αυτιστική ενασχόληση με τα social, τα τιποτένια πρότυπα της «show biz», η «fast food» πληροφορία του διαδικτύου, η θεοποίηση της ηδονής έναντι της σκέψης, και τέλος το ακαταμάχητο δόλωμα του «φωτεινού παντογνώστη» που λέγεται AI, όλα αυτά δημιουργούν συνθήκες μιας ανοϊκής «επιδημίας» .

Τα παιδιά 17-18 ετών που φέτος έγραψαν πανελλήνιες, δίνουν τα πρώτα δείγματα γραφής για μια σειρά γενιών που από το 2008 – και με γεωμετρική πρόοδο ως τις μέρες μας -μεγάλωσαν με εθισμό στα κινητά και τα τάμπλετ. Αυτό σημαίνει ότι στις φετινές πανελλήνιες βλέπουμε μονάχα την κορυφή του παγόβουνου, σε σχέση με τις διανοητικές αδυναμίες των ακόλουθων γενιών.

Μέχρι πριν μερικά χρόνια η «τεμπελιά» του μυαλού πολλών νέων είχε φτάσει στην απόρριψη των βιβλίων, στην επίκληση της συστημικής Wikipedia ως μοναδική… αυθεντία και – άντε το πολύ πολύ – στην αναζήτηση μερικών ετερόκλητων διαδικτυακών πηγών, ασχέτως αν ο όγκος γνώσης που διακινείται στον ιστό δεν αποτελεί ούτε το 1% σε σχέση με τις πληροφορίες υπάρχει στην παγκόσμια βιβλιογραφία.

Τώρα με τον ερχομό του AI, γίνονται παρελθόν ακόμα και τα παραπάνω. Χάριν του ακαταμάχητου θέλγητρου της ευκολίας, πολλοί νέοι υφίστανται κανονικότατη «μεταμόσχευση» εγκεφάλου, παραδίδοντας τη σκέψη τους σε ένα τεχνητό κατασκεύασμα. Το ΑΙ είναι πάντα εκεί, πρόθυμο να σου γράψει μια έκθεση, να σου λύσει μια άσκηση, να σου εξηγήσει κάθε απορία και αύριο να σου γράψει και μια πτυχιακή. Έτοιμο να αντικαταστήσει γονείς, δασκάλους, καθηγητές, βιβλία και κάθε είδος μελέτης και επιμόρφωσης. Το «μέλι» της έτοιμης βιομηχανικής σκέψης γίνεται όλο και πιο γλυκό, όλο και πιο θελκτικό από τις γενιές που γαλουχούνται στην «αρετή» της φυγοπονίας.