Εχινάκεια

Bιότοπος – περιγραφή
H   λατινική ονομασία του βοτάνου είναι Echinacea angustifolia (Εχινάκεια η στενόφυλλη) και ανήκει στην οικογένεια των σύνθετων ή αστερίδων (όπως και η καλέντουλα, το χαμομήλι και το χρυσάνθεμο). Είναι γνωστή με διάφορες ονομασίες όπως ρουνμπεκία, αμερικάνικο κωνολούλουδο, μαυρομάτα, χτενολούλουδο, ινδιάνικο κεφάλι, ινδιάνικη φιδόρριζα, ποταπόριζα.

Υπάρχουν εννέα ποικιλίες του φυτού. Η Echinacea angustifolia, με ιώδη άνθη και η Echinakia purpurea με κόκκινα άνθη, είναι οι ποικιλίες που χρησιμοποιούμε για θεραπευτικούς σκοπούς. Η Echinacea pallida έχει λευκά άνθη, ενώ δύο από τις εννέα ποικιλίες, η Echinacea tennesseensis και η Echinacea laevigata κινδυνεύουν με εξαφάνιση επειδή συλλέγονται από άτομα που δεν γνωρίζουν να τις διακρίνουν από τις προηγούμενες που χρησιμοποιούνται για θεραπεία. Ευτυχώς που δεν υπάρχει λόγος να βρει κανείς άγρια, μια και η καλλιεργούμενη Εχινάκεια έχει εξ ίσου δραστικές ιδιότητες. Η ομορφιά αυτού του φυτού είναι ευθέως ανάλογη με τις εξαιρετικές θεραπευτικές ιδιότητες του.

Ιστορικά στοιχεία
Βότανο που κατάγεται από τα λιβάδια της Βορείου Αμερικής. Ήταν γνωστό στους ινδιάνους πολύ πριν φτάσουν οι λευκοί άποικοι. Οι ιθαγενείς μασούσαν τη ρίζα του λουλουδιού που χρωμάτιζε τα λιβάδια τους κόκκινα. Οι χυμοί της ρίζας περιείχαν ένα αναισθητικό το οποίο ήταν χρήσιμο σε περιπτώσεις πληγών ή δηγμάτων εντόμων. Το βότανο επίσης απολύμανε την πληγή και παρείχε μία αντιτοξίνη για την αντιμετώπιση των δηγμάτων του κροταλία. Οι ιθαγενείς κατανάλωναν το βότανο εσωτερικώς για τον βήχα, τον πονοκέφαλο, τον στομαχόπονο και τους διογκωμένους αδένες. Αργότερα που μελετήθηκε η Εχινάκεια, αποδείχθηκε ότι οι είχαν απόλυτο δίκιο. Το φυτό περιέχει αναλγητικές, αντισηπτικές και αιμοκαθαρτικές ιδιότητες που σκοτώνουν τα βακτήρια και τους μύκητες και αυξάνουν τη φυσική αντίσταση του οργανισμού. Οι άποικοι βέβαια υιοθέτησαν το φυτό ως σπιτικό γιατρικό για τα κρυολογήματα και τη γρίπη καθώς και για τους πονοκεφάλους, τη δυσπεψία, τη μαλάρια. Χρησιμοποιούσαν επίσης επιθέματα του βοτάνου για την αρθρίτιδα, τις αιμορροΐδες και τα αφροδίσια νοσήματα. Με την ανακάλυψη των αντιβιοτικών, γύρω στο 1930 η χρήση του βοτάνου σταμάτησε σχεδόν. Μετά τη δεκαετία του 70 όμως χάρη στην τάση για υγιεινή διατροφή, η Εχινάκεια ξαναβρήκε τη χαμένη της θέση και έχει κερδίσει παγκόσμια φήμη για τις αντι–ιογόνες, αντιμυκητιακές και αντιβακτηριακές ιδιότητές της και χρησιμοποιήθηκε στη θεραπεία του AIDS λόγω της εξαιρετικής της ικανότητας να συμβάλει στην ισχυροποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος.

Συστατικά – χαρακτήρας
Το βότανο περιέχει πτητικό έλαιο, γλυκοσίδες, αμίδες, αντιβιοτικά πολυακετυλένια, ινουλίνη. Περιέχει επίσης λιπαρά οξέα, σίδηρο, πρωτεΐνες, τανίνες και βιταμίνες Α, C και E. Η μεγαλύτερη συγκέντρωση των δραστικών ουσιών του βοτάνου βρίσκεται στις μαύρες ρίζες του φυτού και αυτές χρησιμοποιούμε κατά κύριο λόγο.

Aνθιση – χρησιμοποιούμενα μέρη – συλλογή
Ανθίζει στα μέσα του καλοκαιριού. Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούνται τα φύλλα τα άνθη και η ρίζα και τα ριζίδια του φυτού.

Θεραπευτικές ιδιότητες
και ενδείξεις
Η φήμη του βοτάνου ως διεγερτικού του ανοσοποιητικού δεν είναι αστήρικτη. Έρευνες έχουν αποδείξει ότι η Εχινάκεια διεγείρει την παραγωγή των λευκών αιμοσφαιρίων, που μάχονται τις λοιμώξεις και πως η πολυσακχαρίνη που περιέχει έχει αντιβιοτική δράση. Για τον λόγο αυτό το βότανο μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη θεραπεία ιώσεων όπως ο αδενικός πυρετός μονοπυρήνωση) και το μετα – ιοσικό σύνδρομο (μυαλγική μυοεγκεφαλίτιδα). Υπάρχουν ακόμη ενδείξεις για αντιαλλεργική δράση του βοτάνου.
Η Εχινάκεια είναι το κυριότερο βότανο που μπορεί να βοηθήσει το σώμα να απαλλαχτεί από τις μικροβιακές λοιμώξεις. Είναι αποτελεσματική τόσο για τα βακτήρια, όσο και για τους ιούς. Χρησιμοποιείται για προβλήματα ακμής, δοθιήνες, σηψαιμία, εγκαύματα και ηλιακά εγκαύματα. Σε προβλήματα δερματίτιδας, τσιμπήματα εντόμων και κεντρίσματα. Σε συνδυασμό με άλλα βότανα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για κάθε μόλυνση σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος.
Αν συνδυαστεί με Αχιλλέα ή Αρκτοστάφυλο μπορεί να σταματήσει την κυστίτιδα. Είναι χρήσιμη για λοιμώξεις της ανώτερης αναπνευστικής οδού, όπως η λαρυγγίτιδα και η αμυγδαλίτιδα καθώς και σε καταρροϊκές καταστάσεις της μύτης και των παραρρινικών κόλπων. Σε οξεία βρογχίτιδα, κοινό κρυολόγημα, γρίπη και αδενικό πυρετό. Σε προβλήματα μέσης ωτίτιδας, παραρρινοκολπίτιδας, ωτίτιδα του κολυμβητή, θυλακίτιδα, σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα, οστεοαρθρίτιδα, ρευματοειδή αρθρίτιδα, κολπίτιδα.
Το βάμμα ή το αφέψημα του βοτάνου χρησιμοποιείται για τις άφθες, πυόρροια και ουλίτιδα. Εξωτερικά χρησιμοποιείται σαν λοσιόν για τη θεραπεία μολυσμένων τραυμάτων και αμυχών.

Παρασκευή και δοσολογία
Η ρίζα του βοτάνου παρασκευάζεται ως αφέψημα. Ρίχνουμε 1-2 κουταλιές του τσαγιού ρίζα σε ένα φλιτζάνι νερό και μόλις βράσει χαμηλώνουμε τη φωτιά και το αφήνουμε να σιγοβράσει για 10-15 λεπτά. Το ρόφημα πρέπει να πίνεται τρεις φορές την ημέρα. Αν πάρουμε βάμμα, πίνουμε 1-4 ml τρεις φορές την ημέρα.

Προφυλάξεις
Πρέπει να γνωρίζουμε ότι παρά το γεγονός ότι είναι ένα πολύτιμο βότανο, που διεγείρει το ανοσοποιητικό μας σύστημα δεν το χρησιμοποιούμε για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Η παρατεταμένη του χρήση πέραν των τεσσάρων συνεχών εβδομάδων μπορεί να έχει αντίθετα αποτελέσματα στον οργανισμό. Το χρησιμοποιούμε λοιπόν μόνο όταν πρέπει και για διάστημα το πολύ έως 4 εβδομάδες. Πρέπει τέλος να γνωρίζουμε ότι η Εχινάκεια δεν πρέπει να λαμβάνεται από άτομα που αντιμετωπίζουν αυτοάνοσο νόσημα (όπως π.χ. λύκος ή σκλήρυνση κατά πλάκας). Υπάρχει περίπτωση αν η δόση ξεπεράσει τα 1.000 μικρογραμμάρια να προκληθεί ζάλη.